775.O wychowywaniu w autobusie

Podróżując pojazdem komunikacji zbiorowej Czytelniczka Polly uległa bulwersacji oraz uczuciu zagubienia w obecnym świecie, a właściwie we fragmencie tego świata, z którym się rozstała, jak mogę wnosić z różnych aluzji - lat temu kilka. Jej oczekiwanie, że objaśnię i zorientuję, jest tyleż mi pochlebne co rozbrajająco naiwne.

Najpierw może odniosę się bezpośrednio do zadanych pytań:

nauczyciele już tylko uczą swoich przedmiotów ale wychowania już nie??

Ależ naturalnie, że uczymy i wychowujemy. Inna rzecz - kogo, gdzie, jak i na kogo? Opisaną (w komentarzu do notatki 774.) scenkę można próbować wyjaśnić na różne sposoby (kolejność przypadkowa)

1) nauczycielki miały w dupie jak się zachowują uczniowie, bo:

   a) mają w ogóle w dupie obowiązki i to co się wokół nich dzieje,

   b) zostały wyznaczone do opieki nad wycieczką z łapanki i uczniów konwojowanych w ogóle nie znają, 

   c) są na wylocie z tego gimnazjum, albo w przelocie między 3. i 5. szkołą, w których puzzlują etat. Co w sumie po części przypomina podpunkt a).

2) nauczycielki przejmują się zachowaniem uczniów, ale:

   a) wiedzą już że tej grupy nie wychowają, bo próbowały i szkoda zdrowia,

   b) wiedzą, że lepiej nie próbować, bo ktoś znów poleci na skargę do dyrektora, wójta, kuratorium itp., że mu się dziecko napastuje i znieważa, a ono z domu wyniosło wychowanie najlepsze,

   c) z jakiegoś powodu nie chcą wychowywać w miejscu publicznym,

Możliwe też, że wystąpił mix różnych przyczyn. A że Polly to stara bystrzacha, to możliwe też, że trafiła w dziesiątkę z tym podejrzeniem: 

czy raczej wolą się nie narażać gimnazjalistom bo mogą usłyszeć wiązanki pod swoim adresem?

Cóż, w końcu ten dowcip o Jasiu, miał długą brodę już za mojej młodości:

Nowa nauczycielka wchodzi do klasy i prosi żeby każdy z uczniów powiedział parę słów o sobie.

Dochodzi do Jasia, a ten patrzy spode łba i warczy:

- Oj, bo przywalę!

- Jak śmiesz tak do mnie mówić?!

- Oj... bo przywalę!

Wstrząśnięta nauczycielka pędzi do gabinetu dyrektora i relacjonuje.

- Hm... - mruczy dyrektor. - Ten, co tak powiedział, to taki blondynek? Ucho ma takie trochę odstające?

- Tak!

- A, Jasio. No tak, on to może przywalić.

Kiedyś było oczywiste, że młodych ludzi wychowywał dom, szkoła, ale i obcy ludzie w miejscu publicznym. Można powiedzieć, że większą rolę odgrywał kolektywizm. Dziś dominuje indywidualizm i często można spotkać traktowanie dziecka jako inwestycji kapitałowej, jako ważnej wizerunkowo części dorobku życiowego, jako jakiejś formy kompensaty niepowodzeń życiowych przez rodzica (mam wrażenie, że znacznie częściej - matkę). Wszystko to sprawia, że młody człowiek może łatwo nabrać poczucia, że otoczenie jest jak net - jest zbiorem zasobów do indywidualnego korzystania, a jednocześnie jako produkt socjalizacji nie grupowej lecz indywidualnej ("smartfon zamiast trzepaka") może mieć duże trudności z pomyśleniem o potrzebach innych ludzi. 

Młodzież zawsze była wrażliwa na punkcie poczucia swojej wartości i wolności dokonywanej przez dorosłych i narzucanej jej wychowanie społeczne mogło być odbierane jako uciążliwe czepianie się starych o wszystko. Dziś starzy są często rozwiedzeni i mają inne sprawy na głowie niż systematyczne wychowywanie, do tego kult młodości sprawia, że nie chcą uchodzić za wapniaków, lecz za ludzi młodych, a łatwo mogą to osiągnąć unikając roli wychowawcy, który wymaga i przymusza. Młodość jest atrakcyjna - witalna i dynamiczna, co dla wielu jest pokusą wkradnięcia się jakoś w łaski młodych, aby samemu poczuć się, niejako w ich oczach młodymi. Niejeden rodzic jest tak skupiony na karierze lub na (kolejnym) partnerze, że nie zauważa, jak ten mały bobas mu pod bokiem rośnie; wydaje się - błyskawicznie rośnie. Bez trudu przegapi taki rodzic momenty, w których mógł świadomie wychować, czyli przekazać odpowiednie normy postępowania. Zamiast tego wychował nieświadomie, czyli dziecko nauczyło się tego co zobaczyło u mamy lub taty i tego, czego od nich nie dostało.

I można by tak długo, długo o tym, jak się nasza, pożal się Boże, imitacja społeczeństwa pozmieniała i zmienia dalej.

A w skrócie - szkoła ma wychowywać, ale ma niewiele instrumentów społecznych do tego, a części z nich obawia się używać, bo liczni głupcy rozsiani wokół są w każdej chwili gotowi zaatakować ją za ich użycie. Głupie społeczeństwo rozmontowało narzędzie wychowania.